Slecht nieuws brengen is lastig. De boodschapper voelt zich vaak gemangeld tussen verstand (‘bijv. het is rationeel gezien goed welk nieuws ik breng’) en gevoel (‘bijv. ik gun hem dit nieuws niet, hij is best aardig). Heb je de beslissing weloverwogen genomen, dan is het beste wat je kunt doen het nieuws te brengen en de ander te helpen het te verwerken.
In termen van gesprekstechniek betekent dit dat je tijdens het gesprek moet kunnen switchen tussen inhouds- en relatieniveau. Inhoudelijke bijdragen hebben betrekking op feiten en argumenten. Relatiegerichte uitingen verwoorden gevoel en invoelingsvermogen: bijvoorbeeld warmte, genegenheid of aandacht.
Inhoudsniveau: het probleem is.., de feiten zijn…, uit evaluaties blijkt…, ik heb besloten om… .
Relatieniveau: ik zie dat je schrikt, vertel eens wat er door je heen gaat.
Deze tekening zegt: bij het slechte nieuws komt de persoon onder de ‘rationele grens’, oftewel hij is niet voor rede (en argumenten) vatbaar. Na even bijgekomen te zijn krijgt hij vaak weer een dip, waarna vervolgens herstel kan beginnen. Soms vindt deze ‘loop’ binnen twintig minuten plaats, soms duurt dit ook enkele dagen.
Een opbouw van een ‘slecht nieuws gesprek’
Inleiding
Houd de inleiding kort en zakelijk. Een formele setting, een serieuze uitstraling en een ernstig gezicht zetten de juiste toon voor het ‘zwaar weer’ dat komen gaat. Geef kort aan wat de aanleiding is voor het gesprek. De informele opening die in andere gespreksmodellen wordt geadviseerd, is hier niet op zijn plaats.
Vertel de slechte boodschap
Vertel zakelijk en zonder aarzeling je beslissing. Noem de belangrijkste argumenten en overwegingen. Laat de ernst van de boodschap doorklinken in je nonverbale gedrag. Zorg ervoor dat je gezichtsuitdrukking, toon en lichaamstaal dezelfde taal spreken als je woorden.
Help met verwerken
Help bij het zoeken naar oplossingen
Zodra de emoties wat zijn gezakt, komt de vraag ‘Wat nu?’. Soms komt de klap zo hard aan, dat je voor deze fase een nieuw gesprek moet plannen. Niet om alles weer dunnetjes over te doen maar om gericht te werken aan oplossingen. Plan het vervolggesprek op korte termijn. Laat de ander pas vertrekken als de ergste emoties zijn gezakt. Geef duidelijk de boodschap mee dat je hem wilt helpen naar oplossingen te zoeken.
Maak afspraken
Maak heldere afspraken over het vervolg. Zet uiteen wat jij gaat doen en wat je van de ander verwacht. Hang er termijnen aan en plan eventueel een vervolgactiviteiten.
Een slecht-nieuwsgeprek blijft altijd moeilijk en zal nooit perfect verlopen. Voorbereiding is meer dan het halve werk.
(Deels afkomstig van Leren.nl, de rest uit aparte presentaties en workshops)
Pingback: Opbouw van een begeleidingsgesprek | BeterZeilen.nl