De roll-tack is een manoeuvre waarbij er, door een rollende beweging in het schip te maken, er zeer vlot overstag gegaan kan worden en er zelfs met meer snelheid uit de overstag wordt gekomen. Dit is alleen mogelijk in kleine boten die eenvoudig met het gewicht te rollen zijn. In deze post wordt de roll-tack uitgelegd, inclusief filmpje.

De roll-tack in stappen

De roll-tack is letterlijk vertaald een rollende overstag. Door een rolbeweging in het schip wordt er geen snelheid verloren met de overstag (en in sommige gevallen zelfs snelheid gewonnen).

De CWO definieert de roll-tack als volgt: Van hoog aan de wind naar hoog aan de wind. De roltechniek verloopt als volgt: vanuit hoog aan de windse koers de boot naar lij laten hellen en gelijktijdig laten oploeven. Voordat het schip tot in de wind is gedraaid, gaat de bemanning weer met een ruk uithangen en trekt (rolt) het schip over zich heen. Op het moment dat de giek overkomt, gaat de bemanning snel en soepel naar de andere kant en trekt het schip weer horizontaal. Hierbij moet worden voorkomen dat het schip ‘terugvalt’. Tijdens de overstagmanoeuvre mogen de helmstokverlenger en de schoot niet worden losgelaten.

Hoe de roll-tack precies wordt uitgevoerd verschilt per type schip. Bij sommige schepen moet de rol meer extreem zijn dan bij andere schepen om zo snel mogelijk overstag te gaan. Algemene stappen zijn:

• Er wordt hoog aan de wind gevaren. Het schip ligt vrijwel volledig vlak om zoveel mogelijk snelheid te maken en zoveel mogelijk zijwaartse weerstand van het zwaard te krijgen. De meeste schepen varen optimaal met een zeer lichte helling.
• Het schip wordt iets geheld naar lij zodat het schip gaat oploeven. Het zeil staat nog altijd volledig strak. Vlak voor het moment dat het schip in de wind komt, gaat de stuurman (en/of bemanning) volledig uithangen naar loef. Bij weinig wind is dit meer dan bij veel wind.
• Op het moment dat de giek overkomt gaat de stuurman (en/of bemanning) snel naar de andere kant en trekt het schip volledig recht. Dit moet vrij extreem om het zeil vol te pompen. De schoot wordt tijdens het naar de andere kant gaat iets gevierd. Nadat het schip wordt recht getrokken wordt de schoot ook weer volledig aangetrokken.

Hierboven is een voorbeeld te zien van een 470 die roll-tackt bij niet al te veel wind. Heel mooi is de samenwerking tussen de stuurman en bemanning. De stuurman gebruikt hier niet de schoot maar de traveller om het grootzeil maximaal druk te geven.

En hierboven is een uitleg te zien van de roll-tack in een laser door middel van een filmpje. Bij dit laatste filmpje zie je tijdens de roll-tack het zeil nog klapperen. Dit komt omdat de zeiler te weinig door de wind stuurt, waardoor de boot erg langzaam draait. Het afmaken van de overstag gebeurt wel erg mooi.

En kijk hier voor de instructievideo over de roll-tack.